GENEL EKONOMİK DURUM

Ekonomik Yapı

Mısır Arap ülkeleri içinde Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ardından üçüncü büyük ekonomidir. Afrika kıtasında ise Güney Afrika’dan sonra ikinci büyük ekonomiye sahiptir. Gelişmekte olan Mısır ekonomisi önemli ölçüde dış ticaret açığı vermekle birlikte, bu açık, turizm, Süveyş kanalı ve işçi gelirleriyle kapatılmaya çalışılmaktadır.

2016 yılında GSYİH içinde tarım sektörünün payı % 11,3 olurken, sanayinin payı % 35,8, hizmetler sektörünün payı ise % 52,9 oranında gerçekleşmiştir.

Yüzölçümü bakımından Afrika’nın en büyük ülkelerinden biri olan Mısır’da nüfus son dönemde ortalama % 2 oranında artmakta olup, 2017 yılında yapılan sayımına göre nüfus 94,7 milyona ulaşmıştır.

Son yıllarda kişi başına milli gelir 3.500 ABD Doları civarında gerçekleşmektedir.

2018 yılı içerisinde Mısır’ın 12 milyar ABD Doları dış borç ödemesi bulunmaktadır. 2017’de ise 30 milyar ABD Doları dış borç ve mali mükellefiyetler ödemesi yapılmıştır. 2017 Haziran ayında dış borç % 41,5 oranında artışla 79 milyar ABD Doları olmuştur. Kamu borcunun GSYİH içindeki payı 2017 için % 93,4 olarak öngörülmektedir.

Petrol sanayi, tekstil ve hazır giyim en önemli sektörlerdendir. Diğer gelişmiş sanayi dalları çelik, çimento, kimyasallar ve ilaç sanayidir. Turizm, doğalgaz, Süveyş Kanalı gelirleri ve inşaat sektörü ekonominin lokomotifi durumundadır.

Ülkede bankacılık sektörü yapılan reformlarla güçlendirilmeye çalışılmaktadır. Merkez Bankası’na kayıtlı yaklaşık 40 adet banka bulunmaktadır. Pazarın % 40-50’si devlet bankalarının kontrolündedir (bu oran 2001 yılında % 80 civarında idi).

Ekonomi Politikaları

1990’lı yıllardan itibaren Mısır “pazar ekonomisi” olma yolunda yapısal reform sürecini IMF desteğiyle yürürlüğe koymaya başlamış, bu çerçevede, maliye, para-banka politikaları ile özelleştirme ve ticaretin serbestleştirilmesine yönelik düzenlemelere gitmiştir. Mısır’da aktif nüfusun üçte birinin istihdam edildiği tarım sektörü varlığını Nil Nehri’ne borçludur. 169 milyar m3’lük su tutma kapasitesine sahip Aswan barajının 1970 yılında inşa edilmesiyle birlikte Nil suları kontrol altına alınarak sulamaya müsait tarım alanları genişletilmiştir.

Mısır eski Cumhurbaşkanı Nasır zamanında merkezileştirilen Mısır ekonomisi, Enver Sedat döneminde serbestleşme sürecine girmiş, Mübarek döneminde de bu yöndeki çabalar güçlenerek devam etmiştir. 1991 yılında Mısır ekonomisi kapsamlı bir dönüşüm sürecine girmiştir. Bu meyanda fiyat kontrolleri gevşetilmiş, devlet sübvansiyonları azaltılmış, yatırım ve ticaret kısmen serbestleştirilmiştir. Üretim kamu sektörüne daha az bağımlı hale gelmeye başlamış ve 1994’ten bu yana KİT’lerin % 40’ı özelleştirilmiştir. 2004-2008 arası dönemde yabancı yatırımları çekmeye ve milli geliri artırmaya yönelik yapısal reformlar hayata geçirilmiş, ticari serbestleşme, yatırım teşviki sağlanarak yasal düzenlemelerde esnekliğe gidilmiştir. Ülkede gerçekleştirilen ekonomik reformlar sayesinde, Mısır, Dünya Bankası - IFC (International Finance Corporation) tarafından 2009 yılında, “en aktif reformlar gerçekleştiren ilk 10 ülke” arasına 4. kez seçilmiştir.

2016 yılında IMF ile varılan anlaşma sonucunda 12 milyar ABD Dolar tutarında bir kredi sağlanmıştır. Ülkenin bazı ekonomik reformları uygulamaya koymasıyla birlikte, IMF 2017 Kasım ayında kredinin 3. dilimini de serbest bırakmış ve serbest bırakılan kısım 6 milyar ABD Doları’na ulaşmıştır.

Diğer taraftan, 2016 Ağustos ayında Parlamento tarafından alınan kararla % 13 oranında KDV uygulanmaya başlanmış, bu oran 2017 Temmuz ayından itibaren % 14’e yükseltilmiştir. Makine ve üretim ekipmanlarında ise KDV % 5 olarak uygulanmaktadır.

2016 Kasım ayında yayımlanan kararname ile Mısır Lirası devalüasyona tabi tutularak döviz dalgalanmaya bırakılmış, bu doğrultuda Mısır Lirası kısa sürede yüzde yüz değer kaybetmiştir. 2018 Ocak ayı itibariyle, 1 ABD Doları halihazırda 17,65 Mısır Lirası civarında işlem görmektedir.

Ekonomik Performans

2009 yılında küresel kriz nedeniyle pek çok ülke ekonomisi küçülürken Mısır ekonomisi % 4,7 büyüme göstermiştir. Bu durum, ortalama % 7 büyüme kaydeden bir önceki üç yıla nazaran düşüş ifade etmiştir. Mısır’ın ihracatındaki düşüş bağımlı olduğu ABD ve AB kaynaklı dış talebin düşmesi ile yakından ilgilidir.

2010 yılında büyüme oranı % 5,1 olurken, 2011 yılında yaşanan iç karışıklıkların etkisiyle, reel büyüme % 1,8 olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında ise ekonomi bir miktar toparlanarak % 2,2 oranında büyümüştür. IMF verilerine göre, 2013 yılı için büyüme oranı % 2,1; 2014 yılı için ise % 2,2 olarak gerçekleşmiştir. 2015 ve 2016 yıllarında % 4,2 büyüme kaydeden ülke ekonomisi, 2017 yılında ise IMF beklentilerinin üstünde % 4,5 oranında büyüme gerçekleştirmiştir. 2018-2022 dönemi için yıllık ortalama % 5,8 ekonomik büyüme öngörülmektedir.

Mısır ekonomisinde anahtar sektörlerden biri olan turizmde 2015-2016 döneminde % 25,5’lik daralmanın ardından, 2016-2017 döneminde % 3,9’lük büyüme kaydedilmiştir.

2016-17 döneminde en iyi performansı haberleşme sektörü % 12,5 büyüyerek göstermiştir. İnşaat % 9,5, nakliye ise % 5,3 büyüme oranlarıyla haberleşme sektörünü takip etmiştir.

Aynı dönemde net doğrudan yabancı sermaye yatırımı, GSYİH’nın % 3,2’sine ulaşarak ekonomik büyümeye önemli bir katkı sağlamıştır.

Ülkedeki enflasyon oranı IMF – World Economic Outlook Database verilerine göre, 2015 yılı için % 11, 2016 yılı için % 10,2 olup, 2017 yılı enflasyon oranı ise % 21,90'dır. 2018 yılı için enflasyonun % 15,7 olarak gerçekleşmesi tahmin edilmektedir.

Aynı kaynağa göre işsizlik oranı 2016’da % 12,7, 2017’de % 12,6 olmuş, 2018 içinse % 11,8 olarak öngörülmektedir.

Dış Ticaret

2016 yılı dikkate alındığında, Mısır’ın toplam ihracatında (20,02 milyar ABD Doları) altın ve benzeri ürünlerin % 11.8, petrol yağları ve benzeri ürünlerin % 12.2, azotlu gübrelerin % 3.4, kablo-tel gibi ürünlerin % 3.3 payları olduğu görülmektedir.

Diğer taraftan, aynı yıl için ülkenin toplam ithalatında (56,71 milyar ABD Doları) başlıca ürünler petrol yağları benzeri ürünler (% 5.7), petrol gazı ve diğer hidrokarbonlar (% 5.5), motorlu araçlar (% 4.3), ilaç (% 2.9) ve buğday (% 2.6) olmuştur.

2016 yılı için Mısır ihracatının % 12.6’sı Birleşik Arap Emirlikleri’ne % 7.8’si Suudi Arabistan’a, % 6.5’i İtalya’ya, % 6.4’ü Türkiye’ye ve % 4.7’si ise İngiltere’ye gerçekleşmiştir.

2016 yılında başlıca ithalat yapılan ülkeler Çin (% 13), Almanya (% 8.7), ABD (% 5,3), İtalya (% 4.6) ve Türkiye (% 4.3) olmuştur.

Mısır’da büyük yapısal ticaret açığı bulunmakta olup, 2016 yılında 36,69 milyar ABD Doları açık verilmiştir.

2017 yılında Mısır’ın petrol dışı ihracatı % 12, gübre ve kimyasallar ihracatı % 32, hazır giyim ihracatı % 13, mühendislik ve elektronik eşya ihracatı % 11 ve inşaat malzemeleri ihracatı % 3 oranında artış göstermiştir. Bu arada, ticaret açığı ilk 11 ay için % 26 oranında azalmıştır.

Genel Ekonomik Göstergeler

Mısır temel ekonomik göstergeleri ekte kayıtlı notta yer almaktadır.

İlgili Dosyalar

Mısır Temel Ekonomik Göstergeler-Yıllık data ve tahminler - 2017 Aralık.docx